گام اول بسیج اندیشه ها - مشکل یابی

بررسی علل بیکاری در جامعه با روش بسیج اندیشه ها

یکی از پرکاربردترین ابزار های دستیابی به مشارکت و نظرات افراد در حل یک مساله عبارت است از نظام پیشنهادها یا طرح بسیج اندیشه ها که یکی از عوامل مؤثر در تغییر شرایط کار و ایجاد زمینه مناسب برای مشارکت افراد بوده و در واقع تجلی گاه اندیشه ها و خلاقیتهای فردی و گروهی ،برای به وجود آوردن و گسترش روحیه مشارکت در جهت ایجاد پویایی و بهبود فرایند و کیفیت محصول یا ارائه خدمات است.

مراحل انجام مراحل فرایند بسیج اندیشه ها به ذیل می باشد؛

گام اول –  مشکل یابی

1 - استفاده از چندین برگ کاغذ A4 و قسمت کردن آن به 16 قسمت مساوی  و همچنین بکارگیری ماژیک های یکرنگ (استفاده از ماژیک برای استفاده از کلمات کمتر و مشخص نبودن دست خط ها می باشد) را برای نوشتن افراد حاضر در جلسه

در دور اول به هر فرد 7 تا 10 باریکه کاغذ و یک ماژیک می دهیم و از او می خواهیم که نظراتش را کامل بیان کند. این نظرات باید بی نام باشند تا افراد احساس راحتی بیشتری کرده و آنچه را که فکر می کنند بدون ترس بیان کنند و احتمال ردیابی نظر مطرح شده نباشد.  همچنین از بکار بردن دو ایده با اتصال حروف اضافه ای مانند "و" ، "یا" و .... جلوگیری شود. نظرات بایستی کاملا شفاف و خیلی کوتاه بیان شود.

  هدایت گر جلسه باید فوراً برگه ها را تک تک از افراد جمع آوری کرده و و بدون قضاوت و ارزیابی نظرات آنها را در هم دسته کند. این موضوع سبب می شود که ما مدام به برگه های نوشته شده نگاه نکنیم و بگوییم که من چقدر نظر داده ام ودیگر کافی است.

بعد از تکمیل نظرات، هدایت گر 3 یا 4 برگ دیگر هم به افراد می دهد و با گفتن عبارات تشویق کننده ای از قبیل «ایده های خوب و زیادی دارید»، «ذهن شما پر است از افکار خلاق»، «ذهن پویایی دارید» و ...... افراد را تشویق به نوشتن می کند و از آنها می خواهد تا تمام ایده هایی که در ذهن دارد را بیان نمایند.

 این بار هم به همان شکل گفته شده فوراً و تک به تک ایده ها را جمع می کنیم و درهم دسته می کنیم و منتظر می مانیم تا اکثریت از نوشتن دست بکشند.

2- در این گام هدایت گر تمامی نظرات جمع آوری شده را برای همه افراد و با صدای رسا می خواند. به دلیل اینکه نظرات درهم می باشند و افراد منتظر شنیدن نظرات خودشان هستند، این امر موجب می شود تا افراد به تمامی نظرات گوش فرا دهند.

هدایت گر در این مرحله برای دور دوم به افراد 3 یا 4 برگه می دهد و از آن ها می خواهد مرحله قبل را تکمیل کنند و باز هم ایده و نظر جدیدی بنویسند. اگر افرادی زودتر تمام کردند مجدداً به آن ها 1 یا 2 برگه دیگر داده و آن ها را تشویق به نوشتن می نماید. مثل مرحله قبل نظرات برای همه خوانده می شود.

3 - حتی می توان این فرایند را برای بار سوم هم انجام داد و از افراد خواست تا نظرات وایده های خلاقانه و عجیبشان را نیز بنویسند و سپس این نظرات جمع آوری شده خوانده شوند. در این حالت ایده ها از ذهن افراد حاضر در جلسه تا بیشترین حد ممکن بصورت نظام مند استخراج می شوند. البته باید به این نکته توجه داشت که فرد هدایت گر نباید هیچ تأثیری بر نظرات افراد حاضر در جلسه داشته باشد.

4 - در مرحله بعد از افراد می خواهیم ایده ها و نظرات مرتبط را در دسته هایی مرتبط با هم بچینند و آن ها را عنوان گذاری کنند. بعد از آن ها می خواهیم  مشخص کنند در هر دسته با یک عنوان خاص چند ایده وجود دارد.

5 - سپس نموداری تحت عنوان Fish Bone (استخوان ماهی) ترسیم می کنند. بدین شکل که در قسمت سر ماهی آن موضوعی که برای نظرسنجی مطرح شده بود، در مربعی قرار می گیرد و یک خط افقی از آن مربع به بیرون رسم کنند. آن موضوعی که بیشترین نظرات را در خود جای داده است استخوان بزرگتر ماهی و در بالا کشیده می شود و عناوین بعدی هم به ترتیب تعداد نظرات، یکی در میان بالا و پایین مثل استخوان های ماهی ترسیم می شوند. بدین ترتیب عوامل مشکل پیدا شدند که همان استخوان های ماهی اند و در بالای هرا ستخوان باید عنوان آن دسته و تعداد نظرات نوشته شوند. در واقع در این مرحله اولویت ایده ها مشخص می شود که بیانگر توان جمعی مجموعه است. البته در حالت دقیقتر باید تک تک نظرات روی هر تیغ نوشته شود که معمولا از این کار صرف نظر می شود.

 

 

در کارگاه اولی که در کلاس انجام گرفت اصلی ترین نظرات راجع به مشکل اشتغال به شرح ذیل استخراج و دسته بندی گردید؛

-        عدم توجه دولت به اشتغال (43 رای)

-        عدم تطابق آموزش با مشاغل (25 رای)

-        ضعف مدیریتی (20 رای)

-        وجود مشکلات شغلی (19 رای)

-        عدم توجه به شغل (13 رای)

-        عدم انعطاف جویندگان مشاغل (10 رای)